Wankel Motor Nedir?

Wankel motor nedir?
Wankel motor çalışma prensibi nasıldır?
Wankel motor animasyon
Wankel hakkında bilgi
Wankel motor hangi otomobillerde bulunur?

Wankel motoru, geleneksel içten yanmalı motor tasarımlarından farklı olarak, döner hareket prensibiyle çalışan bir motor tipidir. Bu motor, adını Alman mühendis Felix Wankel‘den alır, çünkü bu motoru geliştiren kişidir. Wankel motoru, pistonlu motorlar yerine döner bir rotor kullanır. Rotorun dönmesiyle motor çalışır ve geleneksel pistonlu motorlarda görülen hareketi farklı bir şekilde gerçekleştirir.

Wankel Motorunun Çalışma Prensibi

Wankel motorunun çalışma prensibi, klasik pistonlu motorlardan oldukça farklıdır. Bu motorun temel bileşenleri şunlardır:

Rotor: Wankel motorunda, klasik piston yerine, üçgen şeklinde bir rotor kullanılır. Rotor, motorun ana hareketli parçasıdır ve motorun içinde döner. Rotorun dönmesi, motorun güç üretmesini sağlar.
Epin (Housing): Rotorun döndüğü, motorun içinde bulunan yuva ya da “housing” adı verilen yapıdır. Rotor burada hareket eder ve her dönüşünde çeşitli işlevler gerçekleşir.
Subaplar ve Silindirler: Wankel motorunda, pistonlu motorlardaki gibi subaplar yoktur. Motorun içinde, rotorun hareket ettiği yuvanın içinde yakıt ve hava karışımı sıkıştırılır ve ateşlenir.
Ateşleme: Wankel motorunda, rotor her döndüğünde farklı işlevler gerçekleştiren üç ana bölgeye ayrılır: sıkıştırma, ateşleme ve egzoz. Her döngüde rotor bir tur döner ve her bir bölge sırasıyla bu işlevleri yerine getirir.
- Sıkıştırma: Rotor bir kısmı sıkıştırma işlemini yapar, bu sırada hava ve yakıt karışımı sıkıştırılır.
- Ateşleme: Karışıma ateşleme yapılır, bu da patlamayı tetikler.
- Egzoz: Motorun çalışması sonunda egzoz gazları dışarı atılır.

Wankel Motorunun Avantajları

Daha Az Parça: Wankel motoru, geleneksel pistonlu motorlardan çok daha az parçaya sahiptir. Özellikle subaplar ve valf mekanizması gibi karmaşık bileşenler bulunmaz, bu da motorun daha basit ve hafif olmasını sağlar.
Yüksek Devir: Wankel motorları, yüksek devirlerde sorunsuz çalışabilme kapasitesine sahiptir. Bu nedenle spor araçlarında ve yüksek performans gerektiren uygulamalarda avantaj sağlar.
Daha Az Titreşim: Pistonlu motorlarda genellikle daha fazla titreşim olur, çünkü pistolar yukarı ve aşağı hareket ederken, bu hareketler dengesizliği artırabilir. Wankel motorunda ise rotorun dönmesi daha düzgün ve yatay bir hareket olduğundan titreşimler daha azdır.
Kompakt Tasarım: Wankel motoru, küçük ve kompakt bir tasarıma sahiptir. Bu, özellikle araçlarda daha az yer kaplayan bir motor isteyen uygulamalar için avantajlıdır.
Düşük Ağırlık: Motorun tasarımı genellikle daha hafif olduğu için, Wankel motorları ağırlık açısından avantajlı olabilir.

Wankel Motorunun Dezavantajları

Yakıt Verimliliği: Wankel motorları, pistonlu motorlara kıyasla genellikle daha düşük yakıt verimliliğine sahip olabilir. Hava-yakıt karışımının düzgün bir şekilde sıkıştırılması ve ateşlenmesi daha zor olabileceğinden, verimlilik kayıpları yaşanabilir.
Yüksek Egzoz Emisyonları: Wankel motorları, özellikle düşük devirde çalışırken, genellikle daha yüksek egzoz emisyonlarına sahip olabilir. Bu da çevre dostu olmalarını engelleyebilir.
Motor Yağ Tüketimi: Wankel motorları, yağın yanma odasında kullanılmasını gerektirir, bu da motorun yağ tüketimini artırabilir. Yağ sızıntıları veya yüksek yağ tüketimi, bu motorların bakımını zorlaştırabilir.
Dayanıklılık Sorunları: Wankel motorları, rotorun sürekli dönmesi nedeniyle dayanıklılık açısından sorunlar yaşayabilir. Rotorun kenarları, özellikle aşındıkça verimliliği ve dayanıklılığı etkileyebilir.
Üretim Maliyeti: Wankel motorlarının üretimi, özellikle motorun iç kısmındaki karmaşık parçalar nedeniyle daha pahalı olabilir. Ayrıca, bu motorların bakımı ve onarımı da genellikle daha maliyetli olabilir.

Wankel Motorunun Kullanım Alanları

Mazda RX Serisi: Wankel motorunun en tanınmış kullanımı, Japon otomobil üreticisi Mazda tarafından üretilen RX serisi spor arabalarında görülebilir. Mazda, Wankel motorunu RX-7 ve RX-8 gibi modellerinde uzun süre kullanmıştır.
Uçaklar: Wankel motorları, hafif uçaklar ve insansız hava araçları (İHA’lar) gibi uygulamalarda da kullanılabilir.
Motorsporları: Wankel motorlarının yüksek devirdeki performansı, motorsporlarında da kullanımlarını popüler hale getirmiştir.

Sonuç

Wankel motoru, geleneksel pistonlu motorlardan farklı olarak döner hareket prensibiyle çalışan yenilikçi bir motordur. Hem avantajları hem de dezavantajları vardır. Özellikle yüksek devir kapasitesi ve kompakt tasarımı ile bazı özel uygulamalarda tercih edilirken, yakıt verimliliği ve egzoz emisyonları gibi konularda zorluklar yaşanabilir. Bugün, Wankel motoru büyük ölçüde azalmış olsa da, Mazda gibi üreticiler, bu motoru hâlâ bazı performans araçlarında kullanmaktadır.

Wankel motor kullanılan otomobiller

Mazda RX-8 (2003-2012)
Mazda RX-7 (1978–2002)
Mazda RX-5 (1975–1981)
Mazda RX-3 (1972–1977)
Mazda RX-2 (1971–1974)
Mazda R100 (1968–1975)
Mazda 110 S Cosmo Sport (1967–1972)
Mazda 787B (1991 LeMans 24 Saat galibi)
NSU Ro 80 (1967–1977)
NSU Wankel Spider (1964–1967)
Audi 100 C2 (1976–1977) – yaklaşık 25 prototip
Citroën GS Birotor (1974–1977)
Citroën M35 (19??–19??)
Mercedes-Benz C111 (Prototip 1969–1980)
IFA (Trabant, Wartburg) Prototip
Flugautos M200 ve M400